MANDARİN BİLGİ KARTLARI
MEVCUT DURUM
- Dünya Mandarin üretimi 2017 yılında 2,6 milyon ha alanda 33,4 Milyon ton’ dur (FAO,2018).
- En önemli üretici ülkeler; Çin (18,1 milyon ton), İspanya (1,9 milyon ton) ve 3 üncü sırada 1 milyon 550 bin ton ile Ülkemiz yer almaktadır. Dünya üretiminin yaklaşık % 4,6’sını üretmekteyiz. (FAO, 2018)
- Dünya mandarin ihracatı 5 milyon ton olup, İspanya 1,5 milyon tonla ilk sırada, ülkemiz ise 673 bin ton ile 2 nci sırada ve Çin(646 bin ton) ile 3 üncü sıradadır.(FAO,2017)
- Ülkemiz Mandarin üretimi 2002 yılında 590 bin ton iken, 2016 yılında 465.690 dekar alanda 1.3 milyon ton üretim gerçekleşmiştir. 2017 yılı mandarin üretimi ise 506.992 da alanda 1.550.469 tondur. 2018 mandarin üretimi 1.650.000 tondur(TÜİK,2019) 2018 yılı meyve veren mandarin ağacı sayısı 14.396.446 adettir.
- Dünya ortalama mandarin verimi 1.154 kg/da iken, ülkemiz ortalama verimi 2.714 kg/da ile %135 fazladır. 2015 yılında Ülkemiz mandarin verimi çeşit ortalaması 2.898 kg/da’ dır.(En yüksek verim King mandarinde olup 3.524 kg/da)
- Ülkemizde üretilen mandarin çeşitleri; Clausellina, Okitsu(en erkenci) King, Fremont, Lee, Marisol, Satsuma, Mineola, Robinson, Yerli Apireno, Fairchild, Klemantin, Fortune ve en geççi çeşit Murcott’dur.Dünyada üretilen en yaygın çeşitler ise Satsuma, Klemantin, King, Marisol, Fremont, Fortune, Robinson, Nova, Lee ve Owari’dir.
Yıllar |
Kayıtlı Üretici Sayısı (ÇKS) |
Kayıtlı alan (ÇKS) | Alan (da) |
Üretim (ton) |
Üretim Değeri (Bin TL) |
Verim (kg/da) | Fiyat (TL/kg) |
Maliyet (TL/kg) |
2002 | - | 288.500 | 590.000 | 206.500 | 2.276 | 0,35 | 0,24 | |
2003 | 7.676 | 320.000 | 550.000 | 275.000 | 1.936 | 0,50 | 0,13 | |
2011 | 10.274 | 345.351 | 872.251 | 514.628 | 2.526 | 0,59 | 0,46 | |
2012 | 11.029 | 362.982 | 874.832 | 716.334 | 2.410 | 0,62 | 0,50 | |
2013 | 11.976 | 386.920 | 942.226 | 620.158 | 2.435 | 0,65 | 0,45 | |
2014 | 12.593 | 417.453 | 1.046.899 | 607.567 | 2.501 | 1,10 | 0,47* | |
2015 | 13.061 | 435.097 | 1.156.365 | 707.728 | 2.898 | 2,75 | 0,56* | |
2016 | 14.497 | 465.690 | 1.337.037 | 839.334 | 3,406 | 0,86 | 0,66 | |
2017 | 14.827 | 392.957 | 506.992 | 1.550.469 | 1.129.033 | 3.406** | 0,86** | 0,66** |
2018 | 16.809 | 396.935 | 515.912 | 1.650.000 | 1.344.813 | 3.198** | 0,81** | 0,54** |
2002-2018 % Değişim | 79 | 180 | 556 | 56 | 131 | 125 |
ÜRETİM VERİLERİ
Kaynak: TÜİK, TEPGE * UTK ** TAMSİS
- Ülkemizde 2018 yılı itibariyle mandarin dikim alanımızda 2002 yılına göre % 78, üretim miktarımızda % 180 oranında artış olmuştur.
- Mandarin üretiminin en yaygın olduğu iller; 2018 yılı Hatay(590.370 ton), Adana(549.918 ton), Mersin(241.206 ton), İzmir(154.166 ton) ve Antalya(31.594 ton)’dır. (TÜİK,2019).
- 2015 yılı maliyeti Ulusal Turunçgil Konseyinden edinilen bilgiler ışığında 0,56 TL/kg olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılı TAMSİS verilerine göre fiyat; 0,86 TL ve maliyet 0,66 TL/kg olarak tespit edilmiştir.Ülkemizde mandarin tüketimi 725 bin ton, kişi başına tüketimi 9 kg ve yeterlilik derecesi % 195’dir. (TÜİK,2017/2018)
MANDARİN HAL FİYAT VERİLERİ
Ankara, İstanbul, Antalya ve Mersin ortalama hal fiyatı (TL/kg) | 15.12.2014 | 08.12.2015 | 01.12.2016 | 10.02.2017 | 15.12.2017 |
1,06 | 0,72 | 1,60 | 2,05 | ||
Gümrük Ticaret Bak. Hal Kayıt Sistemi(TL/kg) | 15.01.2018 | 15.02.2018 | 15.03.2018 | 16.04.2018 | 10.10.2018 |
0,69 | 1,45 | 1,83 | 1,20 | 3,2 |
TÜFİS FİYATLARI(TL/kg)
12.12.2018 |
ÜRETİCİ | HAL | PAZAR | MARKET |
1,09 | 1,52 | 2,20 | 2,59 | |
31.01.2019 | 1,09 | 2,26 | 2,64 | 3,79 |
05.03.2019 | 0,83 | 2,44 | 2,84 | 3,95 |
25.04.2019 | 0,65 | 2,81 | 3,17 | 4,50 |
22.05.2019 | 0,30 | 2,13 | 3,18 | 3,99 |
MANDARİN DIŞ TİCARETİ
Yıllar |
İhracat Miktarı (ton) | İhracat Değeri (Bin $) |
İthalat Miktarı (ton) |
İthalat Değeri (bin dolar) |
|
2002 | 269.688 | 86.263 | 398 | 37 | |
2003 | 203.210 | 87.666 | 522 | 50 | |
2011 | 470.889 | 338.000 | 7.468 | 3.088 | |
2012 | 405.893 | 292.701 | 9.724 | 3.971 | |
2013 | 532.062 | 356.533 | 10.696 | 3.784 | |
2014 | 635.175 | 363.825 | 16.038 | 4.782 | |
2015 | 561.476 | 295.387 | 19.185 | 6.277 | |
2016 | 672.664 | 321.871 | 22.435 | 6.056 | |
2017 | 693.964 | 332.509 | 24.720 | 5.813 | |
2018 | 740.590 | 311.369 | 28.300 | 10.265 | |
2019* | 120.788 | 51.986 | 21.113 | 6.016 | |
2002-2018 % Değişim | 175 | 261 | 7.010 | 27.643 |
Kaynak: TÜİK * 3 AYLIK veriler
MANDARİN DIŞ TİCARETİ
- 2018 yılı mandarin ihracat miktarı 741 bin ton, değeri 311 milyon dolardır.
- Serbest Ticaret Anlaşmaları gereğince 2018 yılı ithalat miktarı 28 bin ton karşılığı 10 milyon dolardır.(TÜİK)
- En çok mandarin ihracatı yaptığımız ülkeler;
- Rusya, Irak, Ukrayna, Suudi Arabistan ve Romanya, Belarus, Bileşik Krallık
- Müşteri anlaşmazlığı ve ihracat yapılan ülkelerin kalıntı tolerans aralıklarının farklılık göstermesi gibi nedenlerden dolayı ihracattan geri dönen ürünler “Geri Gelen Eşya” kapsamında olan ürünlerdir. Turunçgil ürünleri de Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonuna kesinti yapılan ürün kapsamında olduğundan “ürünün ülkeye geri dönüşünde” ihracat esnasında yapılan kesintinin iadesi yapılmakta ve bu işlem yüzünden kayıtlarda ithalat yapılmış gibi gözükmektedir.
- Gümrük vergisi oranı % 54’dür.
DESTEKLER
- Pazar istekleri doğrultusunda yeni çeşitlerle üretimin artırılması ve hasat süresini uzatılması amacıyla uygulanan sertifikalı fidan desteklemesi kapsamında; 2005-2018 yılları arasında tesis edilen 122.036 da mandarin bahçesi için 12.771.965 TL destek ödemesi yapılmıştır.
- 2018 yılında sertifikalı ve standart aşılı fidanla bahçe tesislerine 100-280 TL/da destekleme yapılmaktadır.
- Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı ve toplam işletme büyüklüğü 5 dekar ve altında olan turunçgil üreticilerine 2018 üretim yılında dekara 100 TL Küçük Aile İşletmesi Desteği Ödemesi ödemesi yapılmaktadır.
- Organik tarım uygulamalarında 2018 yılında kategorilerine göre 100 TL/da, iyi tarım uygulamalarında ise 50 TL/da destek verilmektedir.
- 2018 yılında biyoteknik ve biyolojik mücadele için dekara 50 TL destek verilmektedir.
- Bunun yanında girdi maliyetlerinin azaltılması amacıyla mandarin üreticilerimize 2018 yılında 11,35 TL/da mazot ve 4 TL/da gübre desteği verilmektedir.
- Tarım Sigortaları kapsamında poliçe bedelinin %50’si Bakanlığımızca desteklenmektedir.
- Basınçlı sulama sistemleri tesisinde SIFIR faizli kredi verilmektedir.
- KKYD kapsamında Mevcut üretiminden elde edilen ürünün kalitesini koruyarak daha uzun bir süre pazara ürün arzını sağlamak üzere meyve sebze işleme, paketleme, tasnif, soğuk hava deposu projelerine %50 hibe desteği
MANDARİN DENGE TABLOSU (2017/2018) | |
Üretim (Ton) | 1.550.469 |
Ekilen alan (Ha) | - |
Üretim kayıpları (Ton) | 17.055 |
Arz=Kullanım (Ton) | 1.558.905 |
Kullanılabilir üretim (Ton) | 1.533.414 |
İthalat (Ton) | 25.491 |
AB 28 ithalat (Ton) | 1 |
Yurt içi kullanım (Ton) | 788.285 |
Tüketim (Ton) | 725.222 |
Kayıplar (Ton) | 63.063 |
İhracat (Ton) | 770.620 |
AB 28 ihracat (Ton) | 60.821 |
Kişi başına tüketim (kg) | 9,0 |
Yeterlilik derecesi (%) | 194,5 |
KAYNAK: TUİK |
İller | Meyve veren ağaç sayısı | Meyve vermeyen ağaç sayısı | Alan(da) | Üretim(ton) |
Hatay | 4.179.458 | 1.023.907 | 153.492 | 590.370 |
Adana | 5.011.632 | 2.048.634 | 201.106 | 549.918 |
Mersin | 1.593.930 | 315.237 | 60.286 | 241.206 |
İzmir | 1.732.295 | 67.945 | 46.851 | 154.166 |
Antalya | 285.330 | 55.027 | 9.837 | 31.594 |
Aydın | 553.581 | 101.986 | 15.366 | 28.350 |
Muğla | 404.295 | 31.217 | 12.346 | 22.281 |